17. Motylek, Katarzyna Puzyńska

Ostatnio coś często sięgam po kryminały i to zupełnie nieświadomie! Motylek to pierwszy tom serii o Lipowie, z którego słynie autorka Kasia Puzyńska. Poza tym jest to pierwszy przedstawiciel gatunku, jakim jest kryminał w polskim wykonaniu, z jakim mam styczność - a przynajmniej tak mi się wydaję.

Nie zawsze trzeba być efektownym, aby być efektywnym.

W mroźny zimowy poranek na skraju mazurskiej wsi zostaje znalezione ciało zakonnicy. Początkowo wydaje się, że kobietę potrącił samochód. Brzmi całkiem niewinnie, czyż nie? Właśnie tak zaczyna się Motylek autorstwa Katarzyny Puzyńskiej. Jej twórczością zainteresowałam się, gdy przeczytałam opis piątej części cyklu o Lipowie: Utopce. Jednak zamiast sięgnąć po Utopce, postanowiłam rozpocząć przygodę z autorką od Motylka. Chciałam poznać losy bohaterów tej serii od samego początku - i to była naprawdę bardzo dobra decyzja. Mam za sobą 600-stronicowe tomiszcze i zdecydowanie CHCĘ WIĘCEJ. Szybko okazuje się jednak, że ktoś ją zabił i potem upozorował wypadek. Kilka dni później ginie kolejna osoba....

Motylek to świetny debiut literacki*, kawał dobrego kryminału i wciągająca historia społeczno-obyczajowa. Akcja dzieje się w Lipowie - sielskiej, typowej polskiej wsi, gdzie ośrodkiem życia społecznego jest kościół, remiza strażacka oraz lokalny sklepik; wieś, gdzie budzi Cię kompletna cisza, a wokół nic się nie dzieje. Psy szczekają, koguty pieją, ludzie plotkują. Lipowo to wieś, którą śmiało porównać można do Reymontowskich Lipiec. Aż tu nagle ktoś przyjeżdża i ktoś ginie. Porządek zostaje gwałtownie zachwiany. 

Motyl to symbol duszy, szczęścia, piękności, przemiany, lekkości oraz natchnienia. Na kartach powieści śledzimy poszukiwanie tytułowego motylka - wyjątkowego piękna zarówno fizycznego, jak i duchowego, źródła jakże ulotnego szczęścia oraz natchnienia, przyczyny przemiany człowieka w potwora. Poprzez zastosowanie zabiegu retrospekcji powoli poznajemy sprawcę - poznajemy go, choć w gruncie rzeczy nie wiemy o nim nic. Nie znamy jego tożsamości, dostajemy tylko krótkie wątki z jego życia. Krótkie, acz niezwykle tragiczne. 

Puzyńska częstuje czytelników sporą porcją bohaterów. Na kartach powieści Motylek przetacza się ich naprawdę bardzo dużo. Portrety psychologiczne bohaterów są dopracowane, dopięte na ostatni guzik. Możemy to przeczytać już na okładce i gwarantuje wam prawdziwość tych słów. Każda z osób pojawiająca się w książce jest indywidualna, nieprzewidywalna, ma własny, wielowarstwowy charakter i cechuje ją realizm psychologiczny. Autorka spaceruje po ludzkiej psychice, zwinnie operując jej mechanizmami. Rodzina Kojarskich zdobyła moje serce. Dawno nie spotkałam się z takimi osobliwymi osobowościami, którzy samą swoją obecnością wprowadzają suspens. Szczególnie w pamięci zapadła mi tajemnicza Róża Kojarska, która, mam nadzieję, pojawi się w dalszych częściach cyklu Lipowo. Z przyjemnością lepiej ją poznam.

Ówczesnym debiutantom można zarzucić bardzo wiele - najczęściej schematyzm i sztywność wybranej formy. W przypadku Katarzyny Puzyńskiej nie dopatrzymy się ani jednego, ani drugiego.  Autorka idzie własnym tokiem, operuje unikalnym stylem narracji oraz potrafi utrzymać czytelnika w stanie nieważkości przez bardzo długi okres. Zazwyczaj w kryminałach coś zwraca moją uwagę na tyle, iż tworzę własną teorię dotyczącą sprawcy, motywu, okoliczności. W Motylku nic a nic nie poprowadziło mnie w kierunku rozwiązania tajemnicy - oczywiście miałam kilku podejrzanych, ale zmieniali się jak biegi w samochodzie. Bezapelacyjnie świadczy to o tym, iż Motylek jest pięknie skonstruowaną, dopracowaną powieścią kryminalną. Początkowo miałam mieszane uczucia co do tego dzieła. Nie zdążyłam się przekonać do polskiej literatury. Czułam się jak mała dziewczynka, która odkrywa coś zupełnie nowego, co w gruncie rzeczy okazało się być czymś bardzo dobrym. Obawiałam się tej polskości. Jednak Katarzyna Puzyńska tchnęła we mnie wiarę w polskich autorów i na pewno za niedługo na blogu pojawi się recenzja innej jej książki. 

Bardzo lubię książki wydawane przez Prószyński i S-ka. Zazwyczaj mają przepiękne, chwytliwe okładki, przystępną czcionkę, są praktycznie wydane - uwielbiam te skrzydełka; oraz mają odpowiedni dla oczu papier. Wolę pożółkłe strony od tych śnieżnobiałych.  I właśnie to wszystko znajduję w wydaniach Prószyńskiego i S-ka. I tym razem okładka nie zawiodła. Mamy tutaj motylka na tle plam krwi - odnosząc się do fabuły, na pewno jest to trafna grafika. 

*debiut? Ta książka jest stanowczo za dobra, by być debiutem.

Motylek Katarzyny Puzyńskiej zasługuje na ocenę 8,5/10