19. Wspomnienie o Cecylii, smutnej królowej; Janina Lesiak

Piękne, uwielbiane, szanowane przez poddanych, a za zimnymi murami zamku poniżane, nieistotne, zmuszane do milczenia, znoszenia upokorzeń i cierpienia z uśmiechem na twarzy. Często żyjące z kochanicami swych mężów - królów, pod jednym dachem, świadome ich niewierności, niekochane. Kobiety, które nie brały ślubu z miłości, lecz powinności - nie zaręczane, lecz sprzedawane. Królowa - jak marnie to teraz brzmi. Gdzieś pomiędzy stronami Wspomnień o Cecylii, smutnej królowej, zgubił się ten majestat, który do tej pory kojarzył mi się z tym tytułem. Cóż przy takich okolicznościach znaczy pięknie zdobiona suknia, klejnoty i korona? W rzeczywistości korona jest ciężarem, klejnoty kajdanami a suknia więzieniem. 

,,Wiesz, jak gryzie zazdrość o niewiernego męża, kiedy nie ma się komu pożalić, bo cię nie lubią w obcym kraju, dokuczają ci, dopiekają obmową i kpiną... Strasznie się boisz trucizny, przekleństwa i czarów, więc umierasz z lęku... powiedz, znasz takie chwile?"

Jeżeli ślub królewski kojarzy Wam się z młodą, zakochaną po uszy parą idącą w stronę ołtarza: piękną księżniczką i młodym księciem z błyskiem w oku (niczym z Disneyowskich bajek), to nie możecie być bardziej w błędzie. Tu miłość nie miała żadnego znaczenia. Liczył się dobrze ubity interes i korzyści osobiste: zachowanie przyjaznych stosunków między państwami bądź rodami, osiągnięcie wyższego stopnia w hierarchii, przejęcie pokaźnego posagu. Zdanie księcia, czy księżniczki nie miało żadnego znaczenia. Księżniczki rozpaczały po nocach, bojąc się tego, co je czeka - opuszczenie swojego państwa, wkroczenie na obce salony, małżeństwo z obcym, często znacznie starszym mężczyzną. Przy ołtarzu nie czekał na nie młody, prężny książę, lecz często podstarzały, przygruby mężczyzna z gnijącymi zębami, który w rzeczywistości marzył o całkiem innej małżonce. Po ślubie królowe, pomimo swojego statusu były podległe swemu królowi, a ich obowiązkiem było rodzenie dzieci, zachowanie rodu. Prowadziły często samotne, smutne, pozbawione miłości życie. Pojawiały się na zamku, snuły po korytarzach niczym cienie, umierały (zdarzało się, że powodem były choroby weneryczne złapane od królów) i zostawały zapomniane - zastąpione przez kolejną królową. 

Janina Lesiak postanowiła stworzyć serię literackich portretów królowych, które zostały zapomniane i często są pomijane przez historię, ponieważ nie wykazały się niczym szczególnym - charakterystyczną cechą charakteru, skandalicznymi zachowaniami bądź nawykami. Były, tzw. szarymi myszkami, które w rzeczywistości wcale szare nie były. Wspomnienie o Cecylii, smutnej królowej to jej debiut i zarazem pierwszy portret, który stworzyła. Stanowi on opis trzech ostatnich dni życia Cecylii Renaty Habsburżanki - żony Władysława IV z dynastii Wazów. Na 125 stronach pojawią się tylko trzy rozdziały - każdy przeznaczony na kolejny dzień. Część książki utrzymana jest w konwencji snu, bądź majaczeń spowodowanych chorobą. Do królowej przychodzą poprzednie władczynie, znajome kobiety. Cecylia Renata powoli odchodzi z tego świata. Miejscami ciężko się zorientować, co jest prawdą, a co halucynacją. 

,,Kobieta wiele zniesie, ale głośny rechot z tego, co powinno być ciche, boli najbardziej"

Autorka prezentuje portret władczyni, żony, kochającej matki, milczącej buntowniczki, ofiary dynastii, filaru wizerunku rodziny królewskiej - lecz przede wszystkim kobiety, która chce być kochana, uwielbiana, zauważana przez swojego męża. A w rzeczywistości nie dostaje nawet ochłapów małżeńskiej miłości. Bo nosi skazę rodu Habsburgów, przez co nie jest piękna (nienaturalnie wysunięta szczęka), bo nie jest wymarzoną żoną króla Władysława IV, bo kazała wyrzucić jego kochanicę z zamku, bo jej rodzina nie okazuje należytego szacunku władcy polskiemu, bo... dzieci, które rodzi są martwe.  

Wspomnienie o Cecylii, smutnej królowej to książka, która nie wymaga wiedzy historycznej, a tylko ją przybliża w zbeletryzowanej formie, znacznie przyjemniejszej w odbiorze od tych suchych faktów, które często otrzymujemy choćby w szkole. Janina Lesiak z precyzją sztukasa opisuje modę, bogato zdobione stroje, dodatki - wprowadza nas za mury zamku. Napisanie dobrego, ciekawego portretu historycznego to nie lada wyzwanie. Historia z natury wydaje się być nudna. Jednak Janina Lesiak udowadnia, że historia i nuda wcale nie muszą iść w parze. Z tej niewielkiej książeczki dowiedziałam się więcej niż z lekcji historii z czasów technikum. 

Premiera Wspomnień o Cecylii, smutnej królowej miała miejsce 2 marca i wydaje mi się, że powinniście sięgnąć po tę książkę. Nie jest ona wymagająca i czasochłonna - można ją spokojnie przeczytać w jeden dzień, wieczór. Zawiera wiele cennych informacji i naprawdę przyjemnie się ją czyta. Co prawda, nie ma tu zwrotów akcji (jak i ogólnie akcji), ale pojawia się tu coś, co przyciąga. Polecam osobą, które nie tylko lubią literaturę historyczną. 

Ocena: 7,5/10

Za egzemplarz serdecznie dziękuję wydawnictwu MG