254. Gałęziste, Artur Urbanowicz

Debiutancka powieść autora Inkuba, jednej z najciekawszych nowości tego roku, w odświeżonym i ulepszonym wydaniu - prosto od wydawnictwa Vesper. Tegoroczne Gałęziste premierę będzie miało już za niedługo, bo podczas październikowych Targów Książki w Krakowie (24-27 października). Ja już jestem po lekturze i powiem Wam, że książka wywarła na mnie bardzo pozytywne wrażenie - zarówno pod względem wydania, jak i treści. Na wstępie pragnę zaznaczyć, iż na fotografiach znajduje się egzemplarz recenzencki - przed uszlachetnieniem i ostateczną korektą, stąd też miękka oprawa i niewielkie uszkodzenia okładki. Ostateczne Gałęziste jest w twardej oprawie, jakościowo porównywalne do Inkuba. 

Artur Urbanowicz - urodzony w 1990, z wykształcenia matematyk, z zawodu informatyk i wykładowca akademicki, z charakteru chorobliwy perfekcjonista. Smykałkę do wymyślania różnych historii odkrył w sobie jeszcze w dzieciństwie, co poskutkowało napisaniem pierwszej powieści do szuflady w wieku czternastu lat. Zafascynowany gatunkiem horroru pod każdą postacią, w swoich opowieściach nie stroni jednak od wątków obyczajowych i skłaniających do głębszych przemyśleń. Wnikliwy obserwator i słuchacz. Wychodząc z założenia, że literatura powinna pełnić funkcję przede wszystkim rozrywkową, w tekstach stawia na lekkość, bawienie czytelnika, manipulowanie nim i obowiązkowe zaskoczenie na końcu. Zadebiutował słowiańską powieścią grozy pod tytułem Gałęziste z fabułą osadzoną na jego ukochanej, rodzinnej Suwalszczyźnie. Książka ta zdobyła „Złotego Kościeja”, została nominowana do Nagrody Literackiej im. Wiesława Kazaneckiego, jak również znalazła się w finałowej czwórce walczącej o Nagrodę Polskiej Literatury Grozy imienia Stefana Grabińskiego. *

Osobiście bardzo lubię historie o nawiedzeniach, opętaniach i innych zdarzeniach potrafiących zachwiać naszym poglądem na tematy związane z metafizyką i duchowością. Dodatkowo zdarzyło mi się doświadczyć kilku dosyć dziwnych sytuacji, które do dziś nie potrafię wytłumaczyć w racjonalny sposób. Na szczęście wydarzenia te nie miały wydźwięku demonicznego, jakie mają miejsce w debiucie Urbanowicza. Autor ponownie (a właściwie po raz pierwszy - biorąc pod uwagę kolejność jego książek) sięga po niezwykłą, ale i paraliżującą mieszankę sił nieczystych i wierzeń ludowo-pogańskich, tworząc historię, której nie dość, że długo nie zapomnicie, to która nawiedzi was w najbardziej nieodpowiednim momencie - na przykład, gdy koniecznie będziecie musieli skorzystać w nocy z toalety, lub gdy wieczorem będziecie  samotnie wracać pieszo do domu. W przypadku Inkuba na wyobraźnię działa niesamowity, wręcz obezwładniający klimat dodający akcji wyrazistego smaku, z kolei w Gałęzistym pierwsze skrzypce odgrywa akcja wypełniona mrocznymi wydarzeniami. Dodatkowym czynnikiem wywołującym gęsią skórkę są naprawdę przerażające i klimatyczne ilustracje, które wyraźnie zapisują się w pamięci czytelnika. Nie dość, że są świetnie wykonane i trafnie oddają wydarzenia mające miejsce w powieści, to jest ich jeszcze naprawdę sporo.  

Wartka i nieprzewidywalna akcja pełna zwrotów i tajemniczych zdarzeń powoduje, że czytelnikowi wręcz trudno oderwać się od książki. Miejscem akcji jest malutka wieś Białodęby położona w lesie Szwajcarskim na północ od Suwałk. Niedaleko osady znajduje się cmentarzysko Jaćwingów - wymarłego ludu bałkańskiego. Już sama lokalizacja fabuły budzi w odbiorcy pewien niepokój, a kolejne fakty potęgują negatywne emocje. Wraz z bohaterami brniemy coraz dalej w gęsty i niebezpieczny las tajemnic, szukając odpowiedzi i racjonalnych wytłumaczeń na to, co nas spotyka. A z każdym kolejnym rozdziałem jest tego coraz więcej. Granica pomiędzy rzeczywistością a koszmarem zaczyna się zacierać... w pewnym momencie zarówno bohaterowie, jak i czytelnik nie są pewni, czy sytuacje, których doświadczają są prawdziwe, czy są owocem szwankującego umysłu. Każda napotkana osoba, wspomniany szczegół lub zdarzenie w dalszej części książki okazują się mieć bardzo ważne znaczenie, także podczas lektury należy zachować czujność i jasność umysłu, chociaż nie sądzę, aby nawet to pomogłoby wam przewidzieć zakończenie - niezwykle pogmatwane i zaskakujące, jednakże stanowiące idealne zwieńczenie całości. Zamknięcie tej historii udowadnia, że zło i człowiek jednak chadzają w parze. 

,,Tak jak materia krąży po całym wszechświecie, zmieniając po prostu swą formę, tak również zło nie znika, a jedynie wędruje. Czasami jednak skupia się, kumuluje w jednym miejscu. A wtedy nieszczęśnik, który na nie natrafi… No cóż, delikatnie mówiąc, ma pecha."

Porównując debiut autora do jego najnowszej powieści (Inkub, wydawnictwo Vesper, 2019), z uśmiechem na twarzy mogę stwierdzić, że warsztat pisarski Artura Urbanowicza osiągnął zdecydowanie wyższy poziom. W Gałęzistym króluje wartka akcja, bohaterowie zaskakują swą autentycznością - daleko im do ideału, popełniają błędy, działają pod wpływem impulsu i... irytują (choćby tym, że często sami pchają się w paszczę... demona i co chwile się kłócą). Autor przedstawia czytelnikom Karolinę i Tomka - młodych studentów i parę, którą więcej dzieli niżeli łączy. Zupełnie przypadkiem - albo i całkowicie celowo stają się celem demonicznej siły. Nieplanowane zdarzenia stają się motorem napędowym fabuły oraz elementami fanatycznej intrygi. Rzeczywistość zaczyna przypominać koszmar, z którego nie sposób się obudzić. 

Gałęziste to idealna lektura na jesienne wieczory. Wciągająca, nieodkładalna i wywołująca gęsią skórkę. To także świetnie zapowiadający się debiut, który ma się ochotę na więcej - a jak wcześniej wspomniałam, Urbanowicz wcale nie spoczął na laurach. Warto również zwrócić uwagę na to, co właściwie oferuje nowe wydanie od wydawnictwa Vesper. Pierwsze Gałęziste zostało wydane w 2015 roku nakładem wydawnictwa Novae Res. Pierwotna wersja liczy sobie 462 strony. Gałęziste od wydawnictwa Vesper nie jest zwykłym wznowieniem powieści. Historia Tomka i Karoliny została skrócona i dłużące się i zbędne fragmenty, autor dokonał również sporej korekty w treści - poprawił ją zarówno pod względem stylistycznym, jak i technicznym. Oprawa graficzna to nie tylko znacznie bardziej (moim zdaniem) klimatyczna okładka, ale kilkanaście mrożących krew w żyłach ilustracji autorstwa Michała Loranca. Można powiedzieć, że tegoroczne Gałęziste to zupełnie nowa, ulepszona historia - dowód na to, że praktyka czyni mistrza. Z kolei dla autora to fizyczny egzemplarz spełnionego marzenia.  

Choć jestem bardzo zadowolona z lektury, to nie ukrywam, że Inkub pozostaje moim bezsprzecznym faworytem. Niemniej jednak Artur Urbanowicz może być z siebie dumny. Trzymam kciuki za dalsze poczynania autora i liczę na to, że i ty, drogi czytelniku, dasz mu szansę się... przestraszyć. 

* lubimy czytać

** materiały wydawcy

Za egzemplarz serdecznie dziękuję wydawnictwu Vesper!