1. Miasteczko Salem, Stephen King

tytuł oryginalny: Salem's Lot autor: Stephen King rok wydania: 1975 liczba stron: 526 wydawnictwo: Prószyński i S-ka

SPOILERY!

„O trzeciej nad ranem świat, ta stara dziwka, nie ma na twarzy makijażu i widać, że brakuje mu nosa i jednego oka.”

         „Miasteczko Salem” to druga książka (zaraz po debiutanckiej „Carrie”) Stephena Kinga. Jako, że jestem ogromną fanką jego twórczości za lekturę zabrałam się z uśmiechem na ustach - King to jeden z tych nielicznych autorów, których grubość książek (a niektóre to prawdziwe tomiska, mogące stanowić idealną broń) wcale a wcale mnie nie przeraża. A wręcz odwrotnie! Gdy w umyśle króla grozy pojawił się pomysł na książkę, wówczas 28-letni Stephen miał już za sobą godny pochwały debiut oraz całą masę opowiadań, które były publikowane w różnych czasopismach (Fantasy & Science Fiction, Cavalier, Jiggs - i szereg innych, o których 99% z was zapewne wcześniej nie słyszała) i brnął dalej w mroczne zakamarki swojego nietuzinkowego talentu, odsłaniając przed czytelnikami ich największe koszmary.

         Jerusalem's Lot - w skrócie po prostu Salem - to niewielkie miasteczko położone w stanie Maine (jak w większości dzieł pisarza), czyli w północno-wschodniej części Stanów Zjednoczonych, gdzie na śniadanie jada się jabłecznik, jak to powiedziała Rachel Nichols, które jest przyjemne latem, ale to w zimie jest widoczna jego dusza - tu wolne tłumaczenie słów pisarza Paula Therouxa. Już w nazwie miasteczka mamy do czynienia ze specyficznym humorem Kinga. Na pewno większości z was (mnie również) Jerusalem skojarzyło się ze świętym miastem trzech religii, a tymczasem nazwa okolicy pochodzi od imienia świni, którą posiadał jeden z pierwszych mieszkańców. Bach! Salem to osobliwe, dosyć ponure, wyobcowane miasteczko, nad którym - niczym diabelski bożek, stoi Dom Marstenów. Przed laty popełniono tam morderstwo i samobójstwo.   

         Ben Mears, względny główny bohater (później wytłumaczę dlaczego ośmieliłam nazwać się go względnym) przyjeżdża do owego miasteczka, by pozbyć się demonów z dzieciństwa związanych właśnie z tym przeklętym domem. Gdy jako chłopiec mieszkał u ciotki w Jerusalem, ogromnie chciał przynależeć do pewnej bandy chłopców. Warunkiem członkowstwa w ich małym klubie było wejście do Domu Marstenów i wykradzenie jakiegoś fanta. Mały Ben podjudzony przez rówieśników włamał się do opuszczonego domu - udało mu się wykraść śnieżną kulę. Nim opuścił posiadłość postanowił zajrzeć do sypialni Marstenów. Gdy uchylił drzwi, czekał na niego potworny widok - powieszony Hubie Marsten. Jakby tego nie było za wiele, trup otworzył oczy i spojrzał na niego! Mały Ben Mears uciekł w popłochu i nigdy nie zapomniał tego, co ujrzał.

         Tak więc Ben Mears przybywa do Jerusalem, by móc w końcu uwolnić się od tego wspomnienia - poprzez przekonanie się samemu, że to co ujrzał wcale nie było prawdą, lecz wybrykiem dziecięcej fantazji, oraz napisać powieść o tym właśnie miejscu (jest dosyć czytywanym pisarzem). Pragnie wynająć dom Marstenów, który jak na złość wciąż jeszcze stoi. Okazuje się jednak, że został on zakupiony przez niejakich Stokera i Barlowa, planujących otworzyć w miasteczku sklep z antycznymi meblami - otwierają go i zaczyna się prawdziwa zabawa poprzedzona niby niewinną grą wstępną.

         W Kingu uwielbiam nieprzewidywalność, a zarazem to, iż autor stopniowo przybliża nas do sedna sprawy. Nie trzyma wielkiej bomby na koniec - woli częstować czytelnika małymi kęsami tajemnicy. W przypadku „Miasteczka Salem” spodziewałam się zupełnie czegoś innego! No sami powiedzcie, z czym wam się kojarzy Salem? Chwila na zastanowienie… Z czarownicami! No dobrze, może to nie jest dokładnie to samo Salem (wydarzenia związane z czarownicami miały miejsce w stanie Massachusetts, tu mamy Maine), ale dopóki nie stało się jasne, iż bohaterowie mają do czynienia z wampirami spodziewałam się innych istot nadnaturalnych. Jednak wcale a wcale się nie zawiodłam. Wręcz odwrotnie - czytałam dalej, pożerając stronę za stroną. Nie są to wampiry typu Edwarda ze „Zmierzchu”, a już tym bardziej nie Zoey z serii „Naznaczonej” - to prawdziwe demony nie mające za grosz serca czy człowieczeństwa. Tutaj miłość Belli na nic by się nie zdała, bo nim zdążyłaby wyszeptać TE dwa słówka byłaby martwa. 

„Miasteczko wiedziało wszystko o ciemności. Wiedziało wszystko o ciemności, która okrywa ziemię, gdy słońce skryje się za linią horyzontu, a także o tej, która panuje w ludzkiej duszy. ”

         Wcześniej nazwałam Bena Mearsa bohaterem względnie głównym. Pewnie dla większości (albo nawet dla wszystkich, łącznie z autorem) jest on głównym bohaterem, jednak dla mnie jest on bohaterem… prowadzącym. Myślę, że to określenie będzie idealne. Wprowadza on nas do miasteczka, w całej książce jest go najwięcej - jest od początku do końca, udaje mu się przeżyć. Jednak nie wydaje wam się, że głównym bohaterem jest właśnie miasteczko? Przypomina on żywy organizm, którego organy - mieszkańcy stopniowo zarażają się jeden od drugiego, doprowadzając żywiciela do upadku. Salem upada. Liczebność wampirów przerosła liczbę żywych mieszkańców - już nic nie da się zrobić. Właściwie jedyną deską ratunku jest zniszczenie miasteczka bądź stopniowe, bardzo mozolne wybicie wampirów. Jednak to nie jest takie proste, bowiem ludzie żyją w świecie, który nie przyjmuje do wiadomości istnienia istot nadnaturalnych - wampiry pomimo tego, że istnieją i regularnie zabijają wciąż są mrzonką. Ben i Mark nie mogą się do nikogo zgłosić o pomoc. Muszą zrobić to sami. Główny bohater - Salem umiera, a Ben i Mark podejmują się zadania wskrzeszenia miasteczka.

          Reasumując: „Miasteczko Salem” na pewno jest wybitnym dziełem Stephena Kinga. Po króciutkiej „Carrie” pisarz częstuje nas prawdziwym tomiskiem, w którym poznajemy masę bohaterów - jak już mówiłam, głównym bohaterem jest miasteczko; w dodatku rozbudowanych bohaterów. Są oni przede wszystkim dotknięci złem, skazą - mamy tu kobietę, która bije swoje małe dziecko, księdza-alkoholika (jednego z moich ulubionych bohaterów), garbatego psychola wyładowującego złość na szczurach, cudzołożnicę i szereg innych ludzi. Jednak są i ci dobrzy - i właśnie oni jako pierwsi dostrzegają zarazę: Ben, Matt, Susan, Mark, Jimmy, ksiądz Callahan (co prawda umieściłam go również i w tych złych, ale myślę, że jest on postacią pośrednią).

          Wprost uwielbiam styl pisarski autora - nie mam w tym miejscu nic do zarzucenia. Jednak miejscami (właściwie tylko na początku) książka była ciężka, należało się przy niej skupić, poza tym zbyt często rozdziały kończyły się na wpatrywaniu się bohatera w dom Marstenów. Jednak ten ciężar wynikał z ilości bohaterów - nagle staje przed nami tłum ludzi, o których nie mamy bladego pojęcia, a każdy z nich przedstawia nam swoją historię. Bach!

          Stephen stworzył zupełnie nowy świat, doprawił go garścią grozy i posypał szczyptą fantastyki. Szczerze mówiąc, nie sądziłam, że po wspaniałym „Lśnieniu” i (jak dla mnie) jeszcze lepszym „Cmętarzu Zwieżąt” po raz kolejny zachłysnę się talentem Kinga. A jednak się stało. Jeżeli lubisz fantastykę, masz ochotę troszkę potrzepać gaciami, lub po prostu chcesz przeczytać naprawdę dobrą książkę „Miasteczko Salem” to strzał w dziesiątkę.        

         Mam cichą nadzieję, że Stephen King napisze choćby pięćdziesięciostronicową kontynuację „Miasteczka Salem” - w końcu „Lśnienie” doczekało się dalszego ciągu po wielu, wielu latach - a właściwie do dziś nie wiemy, czy Benowi i Markowi udało się przywrócić do życia Salem (lub choćby wybić te cholerne wampiry).

Książce przyznaję zasłużone 10/10.

„Miasteczko Salem” miałam okazję przeczytać dzięki wydawnictwu Prószyński i S-ka - za co dziękuję. 

_________________

Bardzo dziękuję za uwagę. Już niedługo kolejna recenzja. Tym razem oceniać będę „Prawdziwe Morderstwa” autorstwa Charlaine Harris. A tymczasem serdecznie pozdrawiam!